İlyas Salman, 1950 yılında Malatya'nın Arguvan ilçesinin Asar köyünde doğmuştur. Nüfus cüzdanında doğum tarihi 14 Ocak 1954 olarak yer almakla birlikte, gerçekte daha önce dünyaya gelmiş. Alevi Türkmen bir aileden gelen ve ateist olduğunu ifade eden Salman, uzun yıllar boyunca Kürt tiplemeleriyle tanınmış, bu yüzden birçok kişi onu Kürt olarak kabul etmiş. Sinema, tiyatro ve dizi oyunculuğunun yanı sıra, yönetmenlik ve yazarlık da yapmış.
Malatya Turan Emeksiz Lisesi’nden mezun olduktan sonra, Ankara Devlet Konservatuvarı’na kaydolmuş fakat son sınıfta okulu bırakmış. İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrosu'nda oyunculuğa adım atmış, yıllar içinde Türkiye'nin en önemli sinema oyuncularından biri haline gelmiş. 1980’lerden itibaren birçok sinema filminde köylü tiplemeleriyle tanınmış, bu dönemdeki başarıları onu geniş bir izleyici kitlesine ulaştırmış.
İlyas Salman, sadece oyunculuğuyla değil, aynı zamanda yönetmenliğiyle de dikkat çekmiş. İki sinema filmi yönetmiş, ayrıca tiyatro sahnelerinde de uzun yıllar yer almıştır. 1997 ile 2000 yılları arasında Ankara Birlik Tiyatrosu’nda da sahneye çıkmış. Sinema ve tiyatro dünyasındaki güçlü kariyerinin yanı sıra, müzikle de ilgilenmiş ve birkaç albüm çıkarmış. Ahmed Arif’in şiirlerinden oluşan "Karanfil Kokuyor Cıgaram" adlı gösterisiyle de sahnelerdeki yerini pekiştirmiş. Ancak sağlık sorunları nedeniyle bu gösteri bir süre ertelenmiş.
Siyasi Görüşü ve Sosyal Katkıları
Sol görüşlü bir sanatçı olan İlyas Salman, Türkiye Komünist Partisi'nin aktif bir üyesidir ve sosyalist görüşleriyle tanınmakta. 2023 yılında, Türkiye Cumhurbaşkanlığı ve Parlamento seçimlerinde, Sosyalist Güç Birliği'nin kuruluşunda yer alan 226 kişilik bir grup içinde imzası bulunmuş. Bu süreçte, halkın yanında yer alarak siyasi görüşlerini açıkça dile getirmiş. Ayrıca, yazıları Türksolu dergisinde yayımlanmış ve sol görüşlü politikaları savunmuş.
Özel Hayatı
İlyas Salman, Gülser Salman ile evlidir ve çiftin Devrim adında bir kızı, Temmuz Ali adında bir oğlu bulunmakta. Sanatçı, aile hayatını ve sanatını birbirinden ayrı tutmamış, özellikle çocuklarıyla birlikte sahnelerde yer almayı da bir proje olarak benimsemiş.
Ödülleri ve Başarıları
İlyas Salman, kariyeri boyunca birçok ödül kazanmıştır. 1977'de Avni Dilligil Tiyatro Yarışmaları'nda "En İyi Tiyatro Oyuncusu" ödülünü kazanmış, 1993'te ise "Fikrimin İnce Gülü – Sarı Mercedes" filmiyle 5. Ankara Uluslararası Film Festivali'nde "En İyi Erkek Oyuncu" ödülünü almıştır. 2007'de, "Sis ve Gece" filmindeki performansıyla En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu ödülünü kazanan Salman, 2012'de Altın Koza Film Festivali'nde "En İyi Erkek Oyuncu Ödülü" ve 49. Altın Portakal Film Festivali'nde Yaşam Boyu Onur Ödülü'ne layık görülmüş.
Sinema, Dizi ve Tiyatro Kariyeri
İlyas Salman, 1970’lerden itibaren sayısız sinema filminde rol almış, özellikle "Hababam Sınıfı", "Çiçek Abbas", "Kibar Feyzo", "Banker Bilo" gibi unutulmaz yapımlarda yer almış. 1980’ler ve 1990’larda da oldukça verimli bir dönem geçiren Salman, televizyon dizilerinde de önemli roller üstlenmiş. 2000’li yıllarda "Akasya Durağı", "Gülerken Ağladık" gibi projelerle televizyon dünyasında da adından söz ettirmiştir. Son yıllarda ise "Duran" ve "Elif Ana" gibi projelerde yer almış.
Müzik ve Edebiyat
Müzik kariyerine de büyük bir övgüyle yaklaşan İlyas Salman, birçok türkü albümü çıkarmış ve şiirle ilgili eserler üretmiştir. 2006 yılında yayımladığı "Hasretim Sansürlüdür" adlı şiir kitabı, onun edebi yönünü yansıtan önemli bir eser. Ayrıca 2018’de "Faşo Ağalara Karşı Birleşelim!" isimli bir kitap da yazmış.
İlyas Salman, Türk sinemasının ve tiyatrosunun önemli figürlerinden biri olarak, hem sanatçı kimliğiyle hem de politik duruşuyla izleyicilerin ve okuyucuların ilgisini toplamış bir isim. Sanatındaki derinlik, sosyal sorumluluğu ve toplumsal duyarlılığı ile Türk kültürüne büyük katkılarda bulunmuş ve gelecekte de hatırlanacak bir isim olmuş.
