Seyit Rıza (18631937), Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarında Dersim (Tunceli) bölgesinde yaşayan bir Zaza Alevi lideridir. Dersim İsyanı olarak bilinen olaylar sırasında öne çıktı ve 1937 yılında Türk hükümeti tarafından idam edildi.
Erken Yaşam ve Aile
1863 yılında Dersim'in Ovacık ilçesine bağlı Lirtik köyünde doğan Seyit Rıza, bölgenin ileri gelen ailelerinden birinin mensubuydu. Babası Seyit İbrahim, dedesi Seyit Mahmut'tur. Alevi inancına sıkı sıkıya bağlı bir ailede büyüyen Seyit Rıza, genç yaşlardan itibaren dini ve toplumsal liderlik vasıflarıyla dikkat çekti.
Liderlik ve Mücadele
Seyit Rıza, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarında, Dersim bölgesinin özerk yapısını korumak için mücadele etti. Özellikle, 1930'lu yıllarda bölgedeki isyanların ve huzursuzlukların lideri olarak tanındı. Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin merkeziyetçi politikalarına karşı direniş göstermesi, onu isyanın simgesi haline getirdi.
Dersim İsyanı ve Yargılanma
1937 yılında patlak veren Dersim İsyanı, Türk hükümetinin sert müdahalesiyle karşılaştı. Seyit Rıza ve beraberindekiler, uzun süren çatışmalar sonucunda teslim oldular. Seyit Rıza, yakalanmasının ardından Elazığ'da yargılandı ve idam cezasına çarptırıldı. 15 Kasım 1937 tarihinde idam edildi. İdam edilmeden önce söylediği son sözler, hala birçok kişi tarafından hatırlanır ve anılır.
Miras ve Anma
Seyit Rıza'nın mirası, özellikle Dersim bölgesinde ve Alevi toplumunda derin izler bırakmıştır. Onun direnişi ve mücadelesi, birçok kişi tarafından zulme karşı bir sembol olarak görülmektedir. Her yıl ölüm yıldönümünde, anma törenleri düzenlenir ve hatırası yaşatılıyor.
Notlar
Doğum: 1863, Lirtik Köyü, Ovacık, Dersim
Ölüm: 15 Kasım 1937, Elazığ
Meslek: Aşiret Reisi, Dini Lider
Etnik Köken: Zaza
Din: Alevi İslam
Seyit Rıza'nın hayatı, Türkiye'nin erken Cumhuriyet döneminde yaşanan zorluklar ve toplumsal değişimlerin bir yansıması. Direnişi ve mücadelesi, bugün hala tartışılıyor ve araştırılıyor.
